YASIN BEŞ AŞAMASINI KİM GELİŞTİRDİ?

     Yasın beş aşaması modeli Elisabeth Kübler-Ross tarafından geliştirildi ve 1969'da Ölüm ve Ölmek Üzerine kitabını yayınlamasıyla ünlendi. Kübler-Ross, modelini ölümcül hastalığı olan ve kendi ölümüyle karşı karşıya kalan insanları tanımlamak için geliştirdi. Ancak çok geçmeden genel olarak yas hakkında düşünmenin bir yolu olarak uyarlandı.

BEŞ AŞAMA SIRAYLA MI GERÇEKLEŞİYOR?

     Beş aşamadan (inkâr, öfke, pazarlık, depresyon ve kabullenme) sıklıkla sanki bir aşamadan diğerine geçerek sırayla gerçekleşiyormuş gibi bahsedilir. İnsanların 'Ah, inkâr etmekten vazgeçtim ve sanırım şimdi öfke aşamasına girdiğimi düşünüyorum' gibi şeyler söylediğini duyamazsınız çünkü yas süreci zaman içerisinde aşama aşama atlatılıp üstesinden gelinen bir süreçtir. Kübler-Ross, yazılarında aşamaların doğrusal olmadığını, insanların yasın bu yönlerini farklı zamanlarda deneyimleyebileceğini ve bunların belirli bir sırayla gerçekleşmediğini açıkça belirtiyor. Tüm aşamaları deneyimlemeyebilirsiniz ve farklı yaslarda duyguların oldukça farklı olduğunu görebilirsiniz.

YASIN BEŞ AŞAMASI NELERDİR?

Kübler-Ross'a göre yasın beş aşaması şunlardır:

• Reddetme:
  
  

     Yas, ezici bir duygu olabilir. Güçlü ve genellikle ani duygulara tepki vermek, kaybın veya değişikliğin gerçekleşmediğine inanmak gibi bir savunma mekanizması olarak kabul edilebilir. Bu aşama, haberleri daha yavaş bir şekilde sindirmenize ve işlemenize yardımcı olabilir. Bu, yaygın bir savunma mekanizmasıdır ve sizi durumun yoğunluğuna karşı uyuşuklaştırabilir.

• Öfke:
  
  

     Reddetme bir başa çıkma mekanizması olabilirken, öfke bir maskeli etkidir. Öfke, taşıdığınız duyguları ve acıyı gizler. Bu öfke, diğer insanlara, ölen kişiye, eski eşinize veya eski patronunuza yönlendirilebilir. Hatta öfkenizi cansız nesnelere yönlendirebilirsiniz. Bu aşamayı herkes yaşamayabilir, ancak yaşayanlar için öfke azaldıkça olaylar hakkında daha rasyonel düşünmeye başlayabilir ve biriktirdiğiniz duyguları hissedebilirsiniz.

• Pazarlık:
  
  

     Yas sırasında, kendinizi savunmasız ve çaresiz hissedebilirsiniz. Bu yoğun duyguların olduğu anlarda, kontrolü geri kazanmanın yollarını bulmak veya olayın sonucunu etkileyebileceğinizi hissetmek oldukça yaygındır. Pazarlık aşamasında, "eğer" veya "keşke" ifadeleriyle dolu birçok açıklama yapabilirsiniz. Aynı zamanda dini inançları olan kişilerin, iyileşme veya acıdan kurtulma karşılığında Tanrı'ya veya daha yüksek bir güce bir anlaşma veya söz verme eğiliminde oldukları da görülür.

• Depresyon:
  
  

       Öfke ve pazarlık çok aktif gibi görünürken, depresyon genellikle sessiz bir yas aşaması olarak algılanabilir. Kaybın erken aşamalarında duygularınızdan kaçabilir ve onlardan bir adım önde kalmaya çalışabilirsiniz. Ancak bu noktada, duyguları daha sağlıklı bir şekilde kucaklamaya ve işlemeye çalışabilirsiniz. Bu, diğer yas aşamaları gibi zorlayıcı ve karışık olabilir. Depresyon, ezici bir hissiyat yaratabilir ve siz kendinizi sisli, ağır ve kafası karışık hissedebilirsiniz.

• Kabul:
  
  

     Kabul, mutlaka mutlu veya yükselten bir yas aşaması değildir. Bu, yasın veya kaybın üstesinden gelmiş olduğunuz anlamına gelmez. Ancak kabul etmek, onu anlamış ve yaşamınızdaki yerini anlamış olmanız anlamına gelir. Bu aşamada kendinizi çok farklı hissedebilirsiniz. Büyük bir değişiklik yaşadınız ve bu, birçok şeye karşı duygularınızı altüst etmiş olabilir. Kabulü, kötü günlerin iyi günlerden daha fazla olabileceği bir yol olarak düşünün. Hala kötü günler olabilir ve bu normaldir.





Blog yazılarımız hakkında geri bildirim almaktan da her zaman mutluluk duyarız. Deneyiminizi paylaşmak isterseniz veya bu konuyla ilgili bir şeyleri kaçırdığımızı düşünüyorsanız, lütfen bizimle iletişime geçerek bize bildirin.