İnsanlar ve hayvanların etkileşimi yüzyıllar öncesine, insanın en antik dönemlerine kadar uzanır. Hayvanlar ve insanlar varoluşları boyunca birbirlerine bağlı yaşamış ve belirli noktalarda birbirlerine ihtiyaç duymuşlardır. Modern zaman insanı yeni çağın getirdiği yalnızlıkla başa çıkarken evcil hayvanlar faydalı bir çıkış noktası sunabilir.

          Evcil hayvana sahip olmanın yalnızlık dışında farklı motivasyonları olabilir. 2019 yılında Aşkın Haskaya Suna tarafından Türkiye’de evcil hayvan besleyen insanların bu davranış pratiğini uygulamadaki motivasyonları araştırılmıştır ve sonuçlar şu şekildedir:

• Hayvanları seviyorum.
• Evimde yalnızım, yalnızlığımı gideriyor.
• Yoğun çalışıyorum eve döndüğümde onu görmeyi seviyorum.
• Yaşadığım stresi azaltıyor, kafamı dağıtıyor.
• İnsanlara güvenmiyorum, hayvanlar daha dürüst ve karşılıksız sevgi veriyor.
• Bana / aileme pozitif enerji veriyor.
• Sevme ve sevilme ihtiyacımı gideriyor.
  
  

Her ne kadar bu sonuçlar evrensel davranış pratiklerini temsil etmese de Türkiye’deki evcil hayvan sahiplerinin bakış açılarına dair bir fikir sunuyor. Sonuçlardan da görüleceği üzere çoğu hayvan sahibinin motivasyonu yalnızlarını gidermek üzerine. Bu çalışmanın sonuçları evcil hayvanların, insanların kendini iyi hissetmelerine katkı sağladığı, kayıp, ayrılık ve terk edilme gibi zor duygularla başa çıkmalarında destekleyici bir rol üstlendiği belirlenmiştir. Ayrıca, evcil hayvanların, aynalanma ihtiyacını karşılayarak kendilik aktivasyonunu desteklediği ve olumsuz duygular yaşandığında rahatlatıcı bir etki yarattığı görülmüştür. Bu nedenle, kişiler stresli ya da mutsuz hissettiklerinde evcil hayvanlarıyla daha fazla vakit geçirme eğiliminde olabilirler.

          Evcil hayvanların yalnızlıkla başa çıkma konusunda etkili olduğu kabul edilebilir bir gerçek fakat hangi tür yalnızlıkla başa çıkmada etkililer? Sosyal yalnızlık mı, duygusal yalnızlık mı? Duygusal yalnızlık, bir bireyin başka biriyle yakınlık veya bağlanma ilişkisi kuramamasından kaynaklanır. Sosyal yalnızlık ise bir bireyin sosyal ilişki ağından yoksun olmasından doğar. Bu iki yalnızlık türü arasındaki fark, evcil hayvanların sunduğu desteğin niteliğini belirlemede önemlidir.

Duygusal yalnızlık, daha çok yakın bir bağlanma ilişkisi ihtiyacı ile ilgiliyken, sosyal yalnızlık daha geniş sosyal çevre eksikliği ile ilgilidir. Evcil hayvanlar, özellikle köpekler ve kediler, duygusal yalnızlıkla başa çıkmada etkili olabilirler. Sevgi gösterme, fiziksel temas ve sürekli bir varlık sağlama yoluyla sahiplerine duygusal destek sunarlar. Bu sayede, kişiler kendilerini daha bağlı ve güvende hissedebilirler. Öte yandan, sosyal yalnızlık ile başa çıkmada evcil hayvanların dolaylı etkisi olabilir. Köpek gezdirmek gibi sosyal etkileşime açık aktiviteler, sahiplerin diğer insanlarla iletişime geçmesini sağlar. Bu, sosyal ilişki ağını genişletme ve sosyal yalnızlığı azaltma konusunda etkili bir yöntem olabilir.

Bu bağlamlarda evcil hayvanların kanıtlanmış terapötik özelliklere sahip olduğu da unutulmamalıdır. Duygusal destek hayvanları (ESA) olarak bilinen hayvanlar engelli veya yaşlı olanlar da dahil olmak üzere belirli bireylere terapötik destek sağlamalarıyla bilinirler. Bir ESA arkadaşlık, şefkat, yargısız olumlu bakış açısı ve hayatta bir odak noktası sağlar. Çoğu duygusal destek hayvanı köpektir, ancak kediler veya diğer hayvanlar da ESA olabilir. Fiziksel engele sahip bireylerin yanı sıra ESA’lar psikolojik rahatsızlıkların tedavisinde de aktif olarak kullanılırlar. ESA’lar, bireylerin kaygı, stres ve depresyon gibi duygusal zorluklarla başa çıkmalarına yardımcı olabilir. Bu hayvanlar, kişilerin kendilerini daha bağlı, güvende ve değerli hissetmelerini sağlayarak duygusal yalnızlığı hafifletir.

Özellikle travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), depresyon ve anksiyete bozuklukları yaşayan kişilerde ESA’lar rahatlatıcı bir varlık olarak işlev görür. ESA’lar, sahiplerine fiziksel temas yoluyla sakinleştirici bir etki sağlayabilir. Örneğin, bir köpeğin başını okşamak veya bir kedinin mırlaması, kişinin kortizol seviyelerini düşürüp oksitosin salgısını artırarak sakinleşmesini sağlayabilir. Bu hayvanlar ayrıca sahiplerine günlük bir rutin kazandırır ve onlara bir amaç duygusu verir. Bu durum, özellikle emekliler, yalnız yaşayanlar veya kronik hastalığı olanlar için kritik bir önem taşır. Sabah yürüyüşe çıkmak, mamasını vermek ya da sadece evde onun varlığını hissetmek, kişilerin kendilerini daha az izole hissetmelerini sağlar.

 

Buna ek olarak, ESA’lar toplumda sosyal bağlantıları artırmada da etkili olabilir. Bir köpek parkında yapılan kısa bir sohbet ya da veterinere yapılan ziyaretler, kişinin sosyal etkileşim fırsatlarını artırır ve sosyal yalnızlığı hafifletebilir. ESA’ların ruh sağlığı üzerindeki bu olumlu etkilerinden yararlanabilmek için, bireylerin bir ruh sağlığı uzmanından ESA belgesi alması gerekebilir. Bu belgeler, özellikle seyahatlerde veya evcil hayvan kabul etmeyen apartmanlarda ESA ile birlikte yaşamayı kolaylaştırır.

Yalnızlık, modern çağda giderek artan bir sorun haline gelmiş durumda. Evcil hayvanlar, insanların hem duygusal hem de sosyal yalnızlıkla başa çıkmalarında değerli bir destek sunabilir. Bir köpekle yürüyüşe çıkmak sosyal etkileşimleri artırırken, bir kedinin sıcaklığı ve varlığı duygusal bağlanma ihtiyacını karşılayabilir. Bununla birlikte, evcil hayvanların sağladığı bu destek her zaman yeterli gelmeyebilir. Duygusal destek hayvanları (ESA) gibi özel eğitim almış hayvanlar, ruh sağlığı sorunları yaşayan bireyler için daha hedefe yönelik bir destek sağlar. Ancak ESA’ların varlığı, bireylerin yalnızlık hissini bütünüyle ortadan kaldırmaz; sadece bu hisle başa çıkmayı kolaylaştırır. Daha derin ve köklü yalnızlık sorunları için profesyonel destek almak gerekebilir. Bir ruh sağlığı uzmanı ile çalışmak, yalnızlık hissinin altında yatan nedenleri keşfetmek ve kalıcı çözümler geliştirmek adına önemli bir adım olabilir. Evcil hayvanların sunduğu koşulsuz sevgi ve güven, bireylerin yalnızlıkla baş etme süreçlerinde kritik bir destek sunar. Ancak, bu destek yalnızca anlık rahatlama sağlar. Eğer yalnızlık hissi günlük yaşamınızı etkiliyorsa ve evcil hayvanlarla dahi geçmeyen bir içsel boşluk hissi taşıyorsanız, bir terapist ile görüşmek, kalıcı iyilik hali için etkili bir adım olabilir.

👉 Şimdi Randevu Alın
https://www.otrapsikoloji.com/iletisim