Birçoğumuz teoride başarısızlığın tüm öğrenme ve büyümenin gerekli bir bileşeni olduğunu kabul etsek de pratikte çoğu zaman başarısızlıkla büyük mücadele veririz. Çok azımız nasıl başarısız olacağımızı biliyoruz. Entelektüel olarak gelişmek için gelişen bir zihniyete ihtiyacımız olduğunu biliyor olabiliriz, ancak başarısızlık çoğu zaman utanç ve utançla ilişkilendirilen bir deneyim olmaya devam etmektedir.
Başarısızlık aynı zamanda sosyal olarak damgalanabilir. O halde, başarısızlığın bize öğrettiği şeylerden gerçekten faydalanabilmek için başarısızlık korkumuzun üstesinden nasıl gelebiliriz?
BAŞARISIZLIK KORKUSU NEDİR?
- Başarısızlıktan korkmamızın çeşitli nedenleri vardır. Belki de en yaygın olanı, özsaygımızın başarıya bağlı olmasıdır. Bunu oluşturan da toplumun etiketlediği yapıdır.
- Bir şeyde başarısız olduğumuzda- işte bir proje, bir iş görüşmesi, bir sınav, bir yarışma olsun- ya da ilişkimiz bozulursa ya da işimiz kötüye giderse, öz imajımız zarar görür. Kendimizi değersiz hissedebiliriz ve başarısızlığımızdan dolayı kendimizi sert bir şekilde kınayabiliriz.
- Eğer alenen başarısız olursak, başarısızlığımız başkaları tarafından açıkça görülebiliyorsa, diğer insanların yargılarından da korkabiliriz ve başarısızlığımızın daha geniş toplumsal yansımaları olabilir. Başarısızlığımızın kariyerimizi etkileyeceğinden veya sona erdireceğinden ya da itibarımıza ve statümüze kalıcı olarak zarar vereceğinden korkabiliriz.
- Başarısızlıktan korkmamız anlaşılır olsa da bu korku bizi geride tutabilir. Bizi yeni deneyimler aramaktan, bilinmeyene doğru maceraya atılmaktan veya her türlü risk almaktan alıkoyabilir. Bizi mutlu etmeyen ve uzun vadeli büyümeye yardımcı olmayan durumlarda kalmamıza yol açabilir.
Başarısızlık korkusu ertelemeye, kaçınmaya ve durgunluğa neden olabilir. Yeterliliğimiz, eylemliliğimiz ve bizim için önemli olan şeyleri başarma şansımız hakkındaki kötümser inançlar , refahımızı olumsuz yönde etkileyebilir.
BAŞARISIZLIK KORKUSUNUN 12 YAYGIN BELİRTİSİ
Başarısızlık korkusunun yaygın belirtileri arasında aşağıdakiler yer almaktadır.
Davranışlar açısından başarısızlık korkusu şunlara yol açabilir:
- Erteleme
- Kaçınma
Fiziksel belirtiler açısından, başarısızlık korkusu şunlara yol açabilir:
- Artan kalp atış hızı
- Daha hızlı, daha sığ nefes alma
- Terlemek
- Kas gerginliği
- Titremek
Duygusal açıdan konuşursak, başarısızlık korkusu şu şekilde ortaya çıkabilir:
- Etkinliğimiz ve etkinliğimiz hakkında olumsuz inançlar
- Karamsarlık
- Çaresizlik
- Umutsuzluk
- Kendine güvensiz
BAŞARISIZLIK KORKUSUNUN NEDENİ NEDİR?
Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, psikologlar başarısızlık korkusunun mükemmeliyetçilikle güçlü bir şekilde ilişkili olduğunu tespit etmişlerdir. Başarısızlık korkusu aynı zamanda belirli öz inançlarla, özellikle de başarı ile bağlantılı olan öz saygımızla ilgilidir. Aynı zamanda deneyimler, yetiştirilme tarzı ve daha geniş sosyal değerler tarafından da şekillenir. Esasen, başarısızlık korkusu, genellikle başkaları tarafından algılanan dışsal yargıdan kaynaklanan bir yargılama korkusudur, fakat aynı zamanda içsel olarak aktarılan, öz imajı ve öz saygıyı etkileyen içsel değer yargısıdır.
BAŞARISIZLIK KORKUSU, MÜKEMMELİYETÇİLİK VE ERTELEME
Mükemmeliyetçilik ve başarısızlık korkusu arasındaki ilişkide utanç ve mahcubiyet yaşama korkusunun merkezi olduğunu ve hatalarla ilgili mükemmeliyetçi kaygının, başarısızlık korkusunu öngören yönleri olduğu saptanmıştır. Başarısızlıktan sonra utanç, mahcubiyet ve olumsuz duygulanım yaşamakta utanç ile başarısızlık korkusu arasında bir bağlantı kurmuştur.
BAŞARISIZLIK KORKUSUNUN ÜSTESİNDEN NASIL GELİNİR?
Öncelikle zihniyetinize, başarısızlıkla ilgili tutumlarınıza bakın. Başarısızlık olmadan büyümenin, öğrenmenin, gelişmenin, yeni deneyimlerin olmadığını kendinize hatırlatmak, nefretinizi yeni bir ışıkta görmenize yardımcı olabilir.
Başarısızlık kasınızı güvenli bir alanda yavaşça inşa ederek başlayın. Yeni bir beceri veya hobi (spor yapmak, yemek yapmak, dans etmek, çizim yapmak, enstrüman çalmak) öğrenmeye çalışın ve öğrenme sürecinde kendinize karşı nazik olun. Dikkatli bir şekilde kendinize başarısız olmanıza, tekrar denemenize, tekrar başarısız olmanıza, ama daha iyisi olmasına izin verin ve bir yere ulaşana kadar tekrar deneyin.
Girişimleriyle bir yere varmadan önce yüzlerce, hatta belki de binlerce kez başarısız olan cesur ve başarılı insanları hatırlayın. Örneğin ampulün mucidi Thomas Edison şunu söylemesiyle ünlüdür: “Başarısız olmadım. İşe yaramayacak 10.000 yol buldum.”